Οι διαταραχές κατάποσης (ή δυσφαγία) σχετίζονται με προβλήματα στη λήψη, διαχείριση και προώθηση της τροφής και των εκκρίσεων από τα χείλη έως το στομάχι και αφορούν δυσλειτουργίες κατά τη σίτιση και μπορούν να παρατηρηθούν σε οποιοδήποτε στάδιο της κατάποσης (προπαρασκευαστικό στάδιο, στοματικό στάδιο, φαρυγγικό στάδιο και οισοφαγικό στάδιο).
Η δυσφαγία μπορεί να οφείλεται σε:
- Νευρογενείς διαταραχές (90%) π.χ. αγγειακό επεισόδιο, κρανιοεγκεφαλική κάκωση, εκφυλιστική
- νευρολογική νόσος κ.ά.
- Νεοπλασματικές (5%) π.χ. πριν ή μετά από νεόπλασμα στοματοφάρυγγα, λάρυγγα ή οισοφάγου.
- Ψυχογενείς ή Συμπεριφοράς (κυρίως σε παιδιά).
Η δυσφαγία έχει πλήθος συμπτωμάτων όπως:
- Κόπωση κατά τη διάρκεια μάσησης στερεάς τροφής
- Αυξημένος χρόνος για την ολοκλήρωση του γεύματος
- Παλινδρόμηση της τροφής στο στόμα ή από τη μύτη
- Σημαντική απώλεια σωματικού βάρους
- Απώλεια της ευχαρίστησης του γεύματος
- Σιελόρροια
- Φόβος λήψης τροφής
- Ξηροστομία
- Δυσκολία λήψης της τροφής από το κουτάλι
- Ελαττωμένη ικανότητα δαγκώματος
- Ανεπαρκής ή απούσα ικανότητα μάσησης
- Έλλειψη έναρξης κατάποσης
- Βήχας κατά τη διάρκεια ή μετά την κατάποση
- Καθαρισμός του λαιμού κατά την διάρκεια ή μετά την κατάποση
- Πνίξιμο κατά την διάρκεια ή μετά την κατάποση
- Στραβοκατάπημα πριν ή κατά τη διάρκεια ή το τέλος της κατάποσης
- Αίσθημα καθήλωσης της τροφής στον λαιμό
- Πόνος κατά την κατάποση
- Αυξημένες εκκρίσεις κατά την διάρκεια ή μετά το γεύμα
- Καούρα
- Δυσπεψία
- Ναυτία / εμετός
- Υπερβολικό ρέψιμο
- Ξινή γεύση στο στόμα
- Χρόνια κακή αναπνοή
- Δύσπνοια
- Συχνοί πονόλαιμοι
- Στομαχόπονοι
- Μεταβολές της φωνής (υγρή φωνή)
Ο ρόλος του λογοθεραπευτή:
Η αποκατάσταση της δυσφαγίας και ο χρόνος που απαιτείται ποικίλλει ανάλογα με τα αίτια, τη βαρύτητα και την έκταση των διαταραχών κατάποσης και έχει στόχο την αποκατάσταση της φυσιολογίας της κατάποσης και την λειτουργικότητας των δομών που λαμβάνουν μέρος στην κατάποση.
